Over stilte

Het komt voor dat een wijs woord ons treft door zijn schoonheid, maar dat, wanneer we erover nadenken, het moeilijk te zeggen is wat het betekent of hoe het op ons leven van toepassing kan zijn. Hoe meer we het proberen te begrijpen, des te meer ontgaat het ons.

Een voorbeeld is de zin waarmee Hazrat Inayat Khan zijn onderricht over rust begint. Hij zegt: Wanneer de lippen gesloten worden, begint het hart te spreken; wanneer het hart stil is, begint de ziel te stralen, met haar hoog oprijzende vlam die het hele leven verlicht.

De zin trekt een lijn van de gesloten lippen door het hart, die eindigt in onze ziel, stralend van licht – een hoogst inspirerende reis in een paar goed gekozen woorden! Maar hoe staat het met de stappen langs die weg? Wat betekent het dat het hart begint te spreken? En als het begonnen is te spreken, hoe is het tot stilte gebracht?

Wanneer de lippen geopend zijn, betekent dit dat we verwikkeld zijn in de externe wereld, dat we onze gedachten uitdrukken, onze meningen, onze verlangens – en natuurlijk onze identiteit, omdat heel vaak onze woorden zoet smaken, eenvoudigweg omdat ze van ons zijn. De lippen sluiten betekent daarom ons afkeren van het uitdrukken van onze identiteit, of leren daarover meester te worden. Sterker nog, louter sprakeloos zijn is niet voldoende; we moeten leren meester te worden over het lawaai in ons hoofd.

Wanneer het spreken en denken beheerst worden, wordt het mogelijk het subtiele geluid van het hart te herkennen. We hebben de indruk dat het hart dan begint te spreken, maar in werkelijkheid vibreerde het altijd al, ook al ervoeren we dat niet. Op dat moment, als we de schoonheid ervan herkennen, proberen we het hart te ontdoen van alle ballast zodat het geluid helderder zal klinken.

Wanneer we aandachtig naar die innerlijke stem luisteren, geeft deze nieuw leven en een nieuwe betekenis aan alles wat we zeggen en doen. Maar als we nog intenser luisteren, de diepte van het geluid peilend, kan het zijn dat we een stilte ontwaren van waaruit het oprijst – de stilte die leven geeft aan iedere noot, zou een musicus zeggen. Die stilte is zelfs nog bedwelmender dan de verlokkende stem van het hart, en wanneer we onszelf onderdompelen in die stilte, de activiteit van de mind en de vibratie van het hart vergeten, dan ontdekken we een licht dat overal schijnt. Dankzij dat licht worden voor ons de raadsels van het leven helder.

Zoals gezegd wordt in het gebed Khatoem:
Open ons hart opdat we uw stem mogen horen die voortdurend van binnenuit komt,
Ontsluit ons Uw goddelijk licht, dat verborgen is in onze ziel, opdat we het leven beter mogen kennen en begrijpen.

Vertaling Kariem Tom Maas