Over de wensboom

Aan het slot van de recente blogs in de serie over ‘De Kunst van de Persoonlijkheid’, over het onderwerp ijdelheid, maakt Hazrat Inayat Khan gewag van ‘de wensboom’. Hij beschreef de kracht van ijdelheid als een tuinplant – een magische plant die elke keer dat we hem snoeien terugkeert in verfijndere vorm. Misschien is het eerst een doornenstruik, die vervolgen opkomt als fruitboom; en als we die snoeien, worden we wellicht beloond met het zoete parfum van rozen. Als we maar ver genoeg hiermee doorgaan, komen we tenslotte bij de ‘wensboom’. Maar wat is dat?

Hazrat Inayat verwijst hiermee naar een traditioneel verhaal dat hij soms vertelde (en dat hier in het Engels te beluisteren is). Volgens dat verhaal bestaat er ergens een wensboom, of een boom die wensen vervult. Als we die uiteindelijk vinden, zal alleen al bij de gedachte aan mango’s de boom vol mango’s zitten, of wat je maar wilt. Met betrekking tot de plant van ijdelheid betekent dit, dat als deze plant maar voldoende verfijnd is, deze in staat is alle wensen te vervullen. Maar, zo kunnen we ons afvragen, wiens wensen? Onze eigen wensen? Of zouden het de wensen kunnen zijn van de mensen om ons heen?

Net zoals de plant van ijdelheid zich vernieuwt en verfijnder wordt, zal ook de aard van onze wensen en de helderheid van ons bewustzijn veranderen en zich ontwikkelen. Dan zal er een punt in ons leven komen waarop we zien dat we niet afgescheiden zijn van anderen, dat we niet gelukkig kunnen zijn als zij ongelukkig zijn. Dan maakt het ons gelukkig om hun geluk te zien, en voorzover we dat kunnen hun wensen te vervullen – natuurlijk niet willekeurig elke wens, want niet alle wensen leiden naar geluk.

Dit is de hoogste vorm van ijdelheid, waarbij onze ijdelheid is opgelost in de Goddelijke wens. Dat doet ons wellicht denken aan deze prachtige verzen uit de Vadan, de Ragas:
Laat Uw wens mijn verlangen worden
Laat Uw wil mijn daad worden
Laat Uw woord mijn spraak worden, Geliefde,
En Uw liefde mijn geloof.
Laat mijn plant Uw bloemen voortbrengen
Laat mijn fruit Uw zaden dragen
Laat mijn hart Uw luit worden, Geliefde
En mijn lichaam uw fluit van riet.

Vertaling Kariem Maas