Er is geen gesproken Nederlandse versie van deze podcast, maar hier is de vertaling te lezen.

Feiten, leugens voor iemands bestwil en waarheid 

Een groep vrienden sprak onlangs over waarheid tot werkelijkheid maken, een onderwerp waaraan Hazrat Inayat Khan veel aandacht besteedde. Aangezien waarheid ons wezen zelf is, en er niets bestaat buiten waarheid, lijkt het vanzelfsprekend dat we al het mogelijke doen om waarheid in ons leven tot werkelijkheid te maken. En toch, als we er zorgvuldig over nadenken, moeten we toegeven dat we voortdurend lijken te dwalen in een wereld van illusie, heen en weer geslingerd tussen betekenisloze beloften en ongegronde fantasieën. Daar komt bij dat we naast de fundamentele bestaansvragen die de mensheid hebben uitgedaagd sinds het paleolithicum en misschien al eerder, vragen zoals ‘wie ben ik?’ en ‘wat is het doel van het leven?’, wij ons tegenwoordig ook een weg moeten banen door een sluier van weelderig dik materialisme dat niet zomaar verdwijnt. De ene zintuiglijke ervaring na de andere brengt ons bewustzijn in verwarring. En als ze vervagen laten ze ons steeds hongeriger en ontevredener achter.

Wat onbetrouwbaar is kan geen waarheid zijn, dus waar kunnen we heen om het ware te vinden? Waarheid is niet iets wat wij kunnen samen stellen, noch kunnen verwerven. Als iets inderdaad waarheid is, moet het al bestaan – hier, nu en altijd. Maar om het te herkennen moeten we er eerst liefde voor opwekken, en alles doen wat we kunnen om een waarachtig leven te leiden. Dat is wat het inhoudt om een spiritueel pad te bewandelen. In de loop van die reis moeten we het verschil leren kennen tussen waarheid en feit, want voor een soefi kunnen deze twee heel verschillend zijn. In Vadan Boulas lezen we: “Zoals plezier de schaduw is van geluk, zo is feit de schaduw van waarheid.” En we lezen daar ook: “Feit is een bedekking van waarheid.” Feiten behoren, net als plezier, tot de uiterlijke wereld, terwijl waarheid, net als geluk, van binnen te vinden is. Feiten kunnen naar de waarheid verwijzen, maar ze kunnen haar ook verbergen en ons op een dwaalspoor brengen.

Dit inzicht helpt om de morele puzzel te begrijpen waarvoor we soms komen te staan in een situatie waarin het verkeerd lijkt om de waarheid te vertellen. Ons wordt geleerd een waarheidsgetrouw leven te leiden – een van de tien geboden waarschuwt ons geen leugens over anderen te vertellen – maar wie deze leer in elke omstandigheid probeert toe te passen, zal zeker voor dilemma’s komen te staan. Wat moeten we doen als wat we weten iemand zal kwetsen? Moeten wij ons streven naar een waarachtig leven opgeven? In het Engels spreken we van ‘telling a white lie’, wat betekent dat je iets onaangenaams verbergt onder een leugen. Zo’n ‘leugen voor iemands bestwil’ lijkt misschien tegen een heilig principe in te gaan, maar in de ogen van een mysticus zijn liefde en schoonheid hogere uitingen van waarheid dan veel onaardige feiten. Daarom kan zo’n leugen dichter bij de waarheid staan, beter het leven dienen, dan het feit dat de leugen verhult. Ook in de Vadan staat: “Als feiten doodvallen, komt waarheid tot leven.” Een wijs persoon zei eens dat voordat we toestaan dat een woord onze lippen bereikt, het eerst moet worden onderzocht door drie bewakers, elk met de macht om de doorgang van het woord tegen te houden. De eerste moet vragen: ‘Is het waar?’ De tweede moet vragen: ‘Is het nodig?’ En de derde? De derde bewaker moet vragen: ‘Is het vriendelijk?’ 

Vertaling Kariem Maas