Er is geen gesproken Nederlandse versie van deze podcast, maar hier is de vertaling te lezen.

Open je ogen

Een aantal cherags en kandidaat-cherags verdiept zich momenteel systematisch in de Universele Eredienst, de religieuze ceremonie die Hazrat Inayat Khan aanbood als een manier voor ons om onze eenheid te vieren. Hoewel eenvoudig van uiterlijk, is de dienst zeer subtiel, en een heel leven zou niet genoeg zijn om alle wijsheid die het belichaamt te beseffen.

Een aspect dat bijzonder belangrijk is, is het symbolisme – de kunst van de profeten om een hele oceaan in een druppel te vangen. Culturen ontlenen hun vorm aan symbolen, ze stromen eromheen zoals een rivier om de inspirerende pieken van de aarde heen stroomt. Maar als we niet omhoog en het landschap bestuderen, merken we de symbolen niet meer op – totdat we die van een andere cultuur tegenkomen en we verrast worden. Na onze aanvankelijke verbazing kunnen we, wanneer we beter kijken, ontdekken dat de vorm ons weliswaar vreemd is, maar dat de betekenis vertrouwd is.

Zo zijn er in veel culturen heilige beelden met meerdere gezichten, of een ongewoon aantal ogen, beelden die misschien als onrealistisch overkomen in onze moderne kijk. Egyptische godheden zoals Atun en Bes werden soms afgebeeld met meerdere ogen. De Hindoe-god Brahma heeft vier gezichten, die elk in een andere richting kijken. Het nu algemeen erkende concept van een derde oog dat bovennatuurlijk zicht mogelijk maakt, is niet beperkt tot de yogatraditie – het is zelfs waargenomen in een beeld van de Griekse god Zeus. Er bestaat ook een legende volgens welke de god Indra, nadat hij onder de vleugel van een pauw had geschuild, deze beloonde met duizend ogen, zichtbaar op de veren van zijn gespreide staart. Wat zou de betekenis kunnen zijn van zoveel ogen in deze spirituele voorstellingen?

Het oog wijst gewoonlijk op bewustzijn, en daarom zou het hebben van veel ogen onbeperkt bewustzijn suggereren, of alles doordringend bewustzijn. Een materialistisch standpunt ziet alle materie als inert, en het menselijk bewustzijn als een vreemde toevalstreffer van de natuur, moeilijk te verklaren – misschien, zo wordt soms verondersteld, een gevolg van de ingewikkelde architectuur van de gelei tussen onze oren. Voor de mysticus echter is het bewustzijn eeuwig en onbegrensd, en bestond het reeds vóór de schepping van de vorm. Wij raken deze waarheid aan wanneer wij het gebed Saum herhalen, dat God beschrijft als alomtegenwoordig en alles doordringend.

Het is onze misleidende droom dat ons bewustzijn op de een of andere manier gescheiden en onafhankelijk is van de oceaan van bewustzijn, een droom waarin we onze toevlucht zoeken, maar die ook de bron is van al ons lijden. Als we minder zouden opgaan in de kleine details van het kleine zelf, zouden we verder zien. We gaan door met ons dagelijks leven in de veronderstelling dat onze gedachten van onszelf zijn, maar wat we onze individualiteit noemen is slechts tijdelijk. Misschien kunnen we denken aan het leven van een getijdenpoel aan de oever van de oceaan: als het eb is, lijkt de poel een afzonderlijk koninkrijkje, maar als het vloed wordt, keert de poel terug naar zijn staat van eenheid met de zee. Dat beeld doet echter geen recht aan de werkelijkheid, want hier en nu zijn we niet gescheiden van het Ene – zoals we zouden ontdekken als we alleen maar onze ogen zouden openen, al onze ogen, en kijken.

Vertaling Kariem Maas