Esoterisch materialisme

Iedereen die zijn lichaam wil trainen heeft een eindeloze keuze aan verschillende oefeningen en technieken binnen handbereik. Als je gewoon het gewenste resultaat bepaalt – bijvoorbeeld een betere gezondheid van hart en bloedvaten, of een grotere flexibiliteit van de gewrichten, of een verbeterde kracht van de kern van het lichaam – dan biedt het internet een uitgebreid palet aan concrete methoden die, als je het doorzettingsvermogen hebt om ze te volgen, de klus zullen klaren. (Het kan natuurlijk nodig zijn om een of ander apparaat aan te schaffen, maar ook daar helpt het internet graag bij.) Sommigen kiezen er misschien voor om zich toe te vertrouwen aan een trainer of coach, maar veel mensen zijn ermee tevreden om uit een schijnbaar oneindige bibliotheek van technieken dat te plukken wat hun het beste lijkt om hun doelen te bereiken.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat mensen hetzelfde doen met spirituele oefeningen. Het is nu meer dan ooit mogelijk om door een smorgasbord van technieken uit verschillende tradities te grasduinen, meestal aangeboden met schitterende beelden en ernstige verklaringen over hun mysterieuze, transformerende effecten. Er zijn talloze video’s die uitleggen ‘hoe het te doen’ en er is een overvloed aan apps die de gebruiker begeleiden met buitenaardse muziek en zacht gemoduleerde piepjes. Maar helaas, hoewel winkelen op deze markt een aantal veranderingen in een persoon teweeg kan brengen, is het onwaarschijnlijk dat het een echte spiritualiteit zal doen ontwaken.

Gebruikelijk is dat wie een spiritueel pad betreedt een aantal oefeningen krijgt van zijn of haar gids of inwijder. Deze zullen het leven van de leerling op de een of andere manier bijsturen. Maar wat de zoeker zich vaak niet realiseert is dat de essentiële transformatie voortkomt uit de verbinding met de gids en de traditie. De gids dient als een voorbeeld waarnaar we kunnen streven, en de band van sympathie die we voelen geeft leven aan welke beoefening we ook hebben ontvangen. De technieken ondersteunen dit ontwaken, maar wekken het niet op. Daarom is het pad van zelfmedicatie, of de veronderstelling dat we kant-en-klare modules kunnen kiezen en ze als materiële componenten in ons leven kunnen inpluggen, niet nuttig. Des te minder omdat we, wanneer we het pad opgaan, geen idee hebben van wat ‘spiritualiteit’ betekent of wat we moeten proberen te bereiken. In het fysieke domein is het mogelijk om een meetbaar doel te definiëren – het vergroten van de massa die je kunt tillen, om maar iets te zeggen – maar in de innerlijke wereld verbergt onze eigen identiteit datgene wat we zoeken. Daarom zal het voor jezelf kiezen van technieken – wat je esoterisch materialisme zou kunnen noemen – meestal gedaan worden zonder dat ze verband houden met onze behoeften. En dat kan net zoveel kwaad als goed doen. Het ervaren oog en hart van een gids zullen zien wat nodig is, en hoe meer we op die leiding kunnen vertrouwen, hoe zekerder de reis naar het doel zal zijn.

Daarbij is het niettemin belangrijk om te beseffen dat een echte gids niet de toewijding van de student zoekt en die niet nodig heeft. Een echte gids zal alles doen wat nodig is om de leerling naar het ideaal te leiden en niet naar het beperkte zelf van de gids. Als toewijding wordt aangeboden, wordt het in werkelijkheid aangeboden aan de Goddelijke Aanwezigheid. Daarom lezen we in Gayan Chalas: “De spirituele gids vervult de rol van Cupido om de zoekende zielen dichter bij God te brengen.”

Vertaling Kariem Maas