Onszelf kennen

Wat weten we echt over onszelf? Het gesprek draaide om deze zin uit de Gayan, Boulas : “Hij die het effect van zijn daad op zichzelf beseft, begint zijn kijk op het leven te openen.” In de groep werd in wisselende bewoordingen opgemerkt dat wat we doen niet alleen de mensen om ons heen beïnvloedt, maar ook onszelf. Maar in de ogenschijnlijke eenvoud van het gezegde ligt een diepere betekenis op ons te wachten: om de gevolgen van onze daden echt te kennen, en dus onze blik te verruimen, moeten we vertrouwd raken met ons zelf.

Stel dat twee vrienden een wandeling maken in het bos. Voor de één is het de eerste kennismaking met dit landschap, terwijl de ander het goed kent. Ze zullen beiden dezelfde vogelgeluiden horen, dezelfde bladeren en bloesems zien, dezelfde aarde onder hun voeten voelen, dezelfde wezens observeren en dezelfde sporen en geuren van het leven ruiken – maar de ene zal veel minder deze overvloed aan zintuigelijke indrukken kunnen bevatten, terwijl de andere zich zal voelen alsof hij met een tweede vriend praat.

Iemand die zich niet bewust is van zijn innerlijke leven zal zeker de effecten van zijn daden ervaren, maar ze misschien niet gemakkelijk herkennen, terwijl iemand die enig besef heeft, in één keer zal zien dat een bepaalde handeling licht produceert, terwijl een andere een schaduw maakt.

Onze gewoonlijke toestand is dat we ons identificeren met alles wat onze aandacht heeft: als er een gedachte is, denken we “Ik ben deze gedachte – deze gedachte ben ik!” Op dezelfde manier geloven we, als we een fysiek gevoel hebben, van pijn of plezier wellicht, of een emotioneel gevoel, dat we die sensatie zijn, of dat het gevoel ‘ik’ is. Maar als de gedachte verdwijnt, of als de gewaarwording ophoudt, zijn we nog steeds aanwezig; daarom zijn we in werkelijkheid geen van deze ervaringen.

Als we erkennen dat we niet zijn wat we ervaren, wordt het mogelijk om onze innerlijke wereld met veel meer duidelijkheid te observeren. Dan begint, zoals Hazrat Inayat Khan suggereert, onze kijk op het leven zich te verruimen naar het oneindige.

Vertaling Kariem Maas