Bidden voor de overledenen

Onlangs vierden we Visalat Dag, 5 februari, de dag waarop Hazrat Inayat Khan deze wereld verliet. Onder soefi’s wordt dit moment van overgang soms ‘de bruiloft’ genoemd, omdat de ziel van de heilige blijmoedig naar het huis van de Geliefde gaat. Daarom wordt een Urs beschouwd als een gelegenheid om dank te zeggen en te vieren.

Daar staat tegenover dat elke religieuze traditie gebeden voorschrijft voor de zielen van de overledenen, met het verzoek om hen te leiden, te beschermen, te genezen en hun fouten en tekortkomingen te vergeven. Dit bracht een vriend tot de vraag: “Waarom bidden we, als de ziel naar huis gaat?”

Het korte antwoord is dat het afhangt van onze toestand als we dit fysieke leven verlaten. Voor de ontwaakte ziel, die uit innerlijke ervaring weet waar we vandaan komen en waar we allemaal naar terug zullen keren, zou men kunnen zeggen dat de fysieke dood niet meer is dan het afwerpen van een versleten kledingstuk. Zoals Mevlana Rumi, sprekend vanuit een diep begrip, zei: “Wanneer werd ik ooit minder door te sterven?”

Maar voor iemand zonder deze kennis – waarmee ik niet bedoel de kennis van concepten en boeken, maar de herkenning van de Waarheid die al onze veronderstellingen over ‘mij’ uitwist – voor wie die kennis niet heeft kan de overgang uit deze fysieke wereld beangstigend en confronterend zijn. Als de sluiers van illusie waaraan we ons hebben vastgeklampt wegvallen, kan het een schok zijn om het verslag van ons leven te zien: de valse gehechtheden, het bedrog van anderen en van onszelf, de verwaarloosde gaven, en al het overige. Een kind kan een zandkasteel bouwen op het strand, maar als de vloed opkomt, wordt heel het bouwwerk weggevaagd. Dan kunnen er tranen komen. Op dat moment kunnen de gebeden van hen die nog op aarde zijn, behulpzaam zijn in het scheppen van een sfeer van troost en liefde, en het begeleiden van de geest om zich in de juiste richting te keren.

Door de pandemie worden velen over de hele wereld geconfronteerd met het onverwachte heengaan van vrienden en geliefden, die vaak in afzondering sterven, zonder de troost van bekende gezichten die hen begeleiden op hun reis zo ver als ze kunnen. Daarom is het misschien nuttig om dit gebed voor de doden in gedachten te houden, dat onderdeel is van de Universele Eredienst voor overledenen:

O Gij, de oorzaak en het gevolg van het hele universum,
de bron waaruit we gekomen zijn
en het doel waarheen allen op weg zijn,
ontvang deze ziel die naar U toekomt in uw ouderarmen.

Moge Uw vergevende blik zijn hart genezen.
Hef hem op uit de dichtheid van de aarde,
omgeef hem met het licht van Uw eigen geest.
Verhef hem tot de hemel die zijn ware woonplaats is.

Wij bidden U, hem de zegen te schenken
van Uw hoogste verheven tegenwoordigheid.
Moge zijn leven op aarde als een droom
worden voor zijn ontwakende ziel.
En laat zijn dorstende ogen het heerlijk
visioen aanschouwen van uw zonneschijn.

Amen

Vertaling Kariem Maas