Het wieden van de tuin

Aan het einde van een uitgebreide lezing die Hazrat Inayat Khan in april 1926 in Denver gaf over het ontwaken van de ziel, stelt hij deze vraag: hoe ga je te werk bij het wakker maken van de ziel? Karakteristiek voor hem verklaart hij dat er vijf stappen of factoren zijn om rekening mee te houden. De eerste, zegt hij, is ‘geneigdheid’. We moeten met andere woorden de neiging hebben om wakker te worden, we moeten wakker willen worden, en niet iedereen is daar klaar voor. We zouden kunnen denken dat neiging of wens een factor is die zichzelf selecteert: mensen die het hebben gaan door en mensen die het niet hebben verliezen hun interesse en gaan zich misschien, zoals Hazrat Inayat suggereert, wijden aan iets dat ‘meer loont’, zoals zaken doen en geld verdienen. Dat is waar, maar zelfs met dit noodzakelijke verlangen kan je aan het begin van de reis last hebben van twijfel en onzekerheid. Het is een teken van jeugdigheid en van de jonge ziel om vol tegenstrijdige impulsen te zitten. We kunnen ons vast en zeker de tijd in ons leven herinneren waarin we, met een hart dat uit onze borst sprong, alles voor elkaar wilden krijgen: we wilden een enorm succes maken van elke mogelijke rol op het toneel van het leven, van de zichtbare, uiterlijke doelen van naam en faam en materiële rijkdom, tot de onbenoembare verlangens naar waarheid, schoonheid en het mysterie van de liefde. Als we voelen dat iedere mogelijkheid ons roept, hoe maken we dan onderscheid tussen tijdelijke bevliegingen en de diepgevoelde wens om te ontwaken?

Zoals elke ouder tot zijn of haar spijt moet bekennen, is de wijsheid der jaren moeilijk door te geven aan een jongere generatie, en spiritueel ontwikkelde mensen hebben gelijksoortige problemen bij het overdragen van de vruchten van hun realisatie. Het lijkt onvermijdelijk dat we om vooruit te komen onze eigen fouten moeten maken en ervan moeten leren. Het proces lijkt veel op het zaaien van zaad in de tuin: als de zaailingen de aarde groen beginnen te kleuren, zal een verstandige tuinman alle zaailingen behalve de meest sterke uittrekken om die meer kans te geven te gedijen. Dat betekent dat je ‘goede’ planten die de tuin niet mogen gaan domineren, verwijdert en natuurlijk ook het meegroeiende onkruid dat de gewenste gewassen kan beroven van lucht, water en voeding.

We kunnen dezelfde strategie gebruiken om ons te concentreren op onze innerlijke reis. Veel mensen onderhouden ‘planten’ die geen echte betekenis voor hen hebben, die alleen maar energie kosten en aandacht trekken, maar die niet de vrucht zullen dragen waar de ziel behoefte aan heeft. Dit is niet alleen van toepassing op activiteiten en ambities maar ook op houding; vaak is het gewoon onze houding die ons ver weghoudt van wat we zoeken. Als we dus in overweging nemen wat alleen nog maar de eerste stap is van de vijf stappen om de ziel te doen ontwaken, zouden we eens zorgvuldig ons leven onder de loep kunnen nemen en zoals een voorzichtige tuinman, alles verwijderen wat ons niet biedt wat we zoeken.

Vertaling Irene Lennings