Er is geen gesproken Nederlandse versie van deze podcast, maar hier is de vertaling te lezen.

Oordelen vermijden

Voor veel mensen zijn de anekdotes uit het leven van Hazrat Inayat Khan als kostbare foto’s die in een doos op zolder gevonden worden, waarna we ze met grote aandacht bestuderen voor elk stukje informatie dat we eruit kunnen halen. Bijvoorbeeld de anekdote van een dame die protesteerde dat Inayat had gezegd dat hij alle profeten als gelijken beschouwde. Jezus Christus als Zoon van God is onze Verlosser, en dat moet de heidenen worden onderwezen, bracht zij met kracht naar voren. Waarop Inayat antwoordde dat hij alleen had gezegd dat hij niet over hen kon oordelen, zoals Christus ook had onderwezen: “Oordeel niet.” “Dus”, zei Inayat, “ik buig in alle nederigheid mijn hoofd voor alle profeten.”

De dame kwam blijkbaar om met Pir-o-Moersjid Inayat de strijd aan te gaan over een principe. We kunnen ons haar voorstellen, misschien met een breedgerande en gevederde hoed, naar voren stormend als een bulldog. De dame wordt niet met name genoemd, en uit de manier waarop het verhaal wordt verteld lijkt het waarschijnlijk dat ze geen moeried was. Haar manier van spreken suggereert dat ze Engels kan zijn geweest, maar wat haar afkomst ook was, ze had een sterk geloof, een geloof dat religie zag als een zero-sum spel. Met andere woorden, als het ene geloof wint, moet een ander geloof verliezen; als één geloof juist is, moeten alle andere vals zijn.

Pir-o-Moersjids reactie op haar confrontatie is nederig en adembenemend gracieus, gebruikmakend van de woorden van de Verlosser van de dame zelf, Jezus, om zich te verontschuldigen voor het oordelen over de ene leraar als superieur aan een ander. En misschien, als we zijn antwoord lezen, staan we er even bij stil en denken we: “Ja, wie ben ik om te oordelen over een profeet, of leraar of geloof?”

Er is een verschil, dat we vaak over het hoofd zien, tussen waarneming en oordeel. Waarneming heeft betrekking op onze ervaring, terwijl oordeel gebaseerd is op vergelijking. We kunnen gerust zeggen, “dit onderricht is zeer inspirerend voor mij,” of “ik vind veel licht in deze woorden,” maar om te kunnen oordelen, moeten we er zeker van zijn dat we alles weten over datgene wat we willen vergelijken. In de materiële wereld, waar het mogelijk is te wegen en te meten en te berekenen, kunnen we met zekerheid zeggen dat de ene lamp meer licht geeft dan de andere, of dat deze mand meer gewicht aan kan dan een andere. Maar als het gaat om het beoordelen van mensen – van welk slag dan ook – is wat we kunnen waarnemen slechts een klein deel van wat er onder de oppervlakte ligt. Wat verlichte zielen betreft, betekent het oordeel dat de een superieur is aan de ander, dat je claimt boven beiden te staan, om de waarde van elk af te wegen. Het is, op zijn zachtst gezegd, een aanmatigende houding die eerder onwetendheid toont dan superioriteit.

We kunnen ons afvragen of de parel van wijsheid die Pir-o-Moersjid Inayat aanbood aan de dame enig effect had op haar leven. De gevolgen zijn niet opgetekend, maar we kunnen hopen dat ze wegging met een ruimer begrip.

Als wij ook willen profiteren van deze parel, kunnen we proberen, gewoon voor een dag, niet te oordelen over degenen om ons heen, ongeacht hoe we hun gedrag zien.

Vertaling Kariem Maas