De ziekte en de genezing

Te midden van een pandemie die eerder lijkt te versnellen dan te vertragen, en met de sociale wanorde en politieke spanningen die overal toenemen, waarbij de gevolgen van de verwaarlozing van ons milieu elke dag duidelijker worden, zouden we ons kunnen afvragen: wat is er mis met de wereld? Iedereen wil vrede, geluk en welzijn, en er zijn vele, vele pogingen door ontelbare organisaties en programma’s om deze doelen te bereiken, en toch lijkt elke dag meer slecht nieuws te brengen. Waarom? Als we allemaal hetzelfde willen, waarom bereiken we het dan niet?

Vanuit het oogpunt van het soefisme zit het probleem in een ziekte van de geest. In de Gayan, Boulas, zegt Hazrat Inayat Khan: “De huidige geest van de mensheid heeft commercialisme als kroon en materialisme als troon.” Hij noemde deze twee termen vaak bij het beschrijven van de benarde situatie van de wereld en wat zij vandaag de dag nodig heeft. Maar wat bedoelt hij met “commercialisme” en “materialisme”?

Handel bestaat uit uitwisseling, het geven en nemen van de markt, waarbij beide zijden van een interactie op zoek zijn naar hun eigen voordeel. In spirituele zin is handel niet verkeerd, of demonisch; het probleem ontstaat als het de kroon op het leven wordt, want dan waarderen we alleen datgene wat gekocht en verkocht kan worden. En materialisme betekent niet alleen het waarderen – of het aanbidden, zou je kunnen zeggen –  van materiële goederen, maar uiteindelijk de ontkenning dat er iets anders is dan materie – het geloof dat de fijnere wereld van de geest niet bestaat*. Dit leidt niet alleen tot diepe ontevredenheid, aangezien de materiële wereld en onze fysieke ervaring onbetrouwbaar en vergankelijk zijn, zoals we allemaal vroeg of laat leren, maar het verhindert ons ook om onszelf te begrijpen, wat de enige studie is die echte voldoening geeft.

De remedie, zegt Hazrat Inayat, is het cultiveren van een ideaal, want daardoor beginnen we het egoïsme te overwinnen dat de wereld in zijn huidige toestand heeft gebracht. Door iets te hebben om naar op te kijken, door het altijd voor ons te houden en door te proberen het te dienen, leren we ons ego te beheersen, dat anders als een razend vuur uit de hand loopt en alles in zijn omgeving verteert.

Idealen werden van oudsher onderwezen in religies, in de schoonheid van aanbidding, maar velen voelen zich nu niet in staat om van die bron te leren. Daarom is het nodig om de wereld op een nieuwe manier wakker te maken voor dezelfde eeuwige Waarheid, voor het goddelijke ideaal dat ieder van ons in zich draagt. Dat is het werk van de Boodschap die we hebben geërfd van Hazrat Inayat Khan – maar we zullen die alleen kunnen doorgeven in de mate waarin we die zelf in ons eigen hart en leven tot werkelijkheid hebben gemaakt.

*Sommige wetenschappers staan bijvoorbeeld ten diepste voor raadsels, hoe de ordening van moleculen en cellen in de hersenen bewustzijn kan produceren. De mysticus daarentegen ervaart het bewustzijn als allesoverheersend en ziet de hersenen als een nuttige lens, maar niet als de bron van bewustzijn.

Vertaling Kariem Maas