Hoe lang

Hoe lang duurt het om wijs te worden? Een eerste reactie zou zijn om te vragen wiens normen je daarbij aanhoudt. Wie beoordeelt het? Hoe verder we zijn op het spirituele pad, hoe minder gauw we denken dat we op enige manier wijs zijn. In plaats daarvan beginnen we te onderkennen dat we niet meer zijn dan een korreltje stof in de stralen van de zon. Als het gaat om wat anderen als wijsheid beschouwen, ach, de buitenkant is niet altijd betrouwbaar. Mensen waarvan de wereld vindt dat ze er wijs uitzien, kunnen in werkelijkheid heel iets anders zijn en mensen die echt wijs zijn kunnen haast onzichtbaar zijn voor de wereld. Maar toch, als we jeugd vergelijken met volwassenheid, zijn er soms tekenen van vooruitgang te bekennen; wijsheid lijkt te groeien. Dus, hoe lang duurt het?

In de korte recente blog over Nasruddin, krijgen we het idee dat het lang duurt – en als we er echt hard ons best op doen, dan duurt het tweemaal zo lang. Dat althans zei Nasruddin tegen de student die met tweemaal zo hard werken hoopte in de helft van de tijd klaar te zijn. Maar op die manier zou het niet twintig maar veertig jaar vergen voor hij wijs zou zijn, aldus Nasruddin. Een reden daarvoor is dat wijsheid niet hetzelfde is als gewoon leren. Van een student in een of andere richting wordt verwacht dat hij zich alle relevante namen en vormen en bekwaamheden eigen maakt. Een chirurg moet al de structuren van het lichaam kennen. Een taxibestuurder in Londen moet door alle straten van dit stedelijke doolhof kunnen navigeren. Als die grote hoeveelheid kennis ontbreekt, dan is het onmogelijk om het vak te uit te oefenen. Wijsheid is echter de kunst om voorbij de namen en vormen te kijken naar iets diepers. Het is eigenlijk een weerschijn van het vermogen van het hart. Als het hart gesloten is, of als het maar een klein vermogen bezit, zal er niet veel wijsheid zijn. Hoe meer het hart kan omhelzen, des te meer groeit de wijsheid.

En wat houdt het hart er vanaf zich te openen? We zouden diverse emoties kunnen noemen, zoals boosheid, jaloezie en wrok, maar dat zijn allemaal aspecten van gehechtheid aan jezelf. Het is de gedachte aan ‘mij’ die het hart klein houdt. Als we, dankzij Goddelijke Genade, geraakt worden door schoonheid, en liefde begint te stromen, dan vervaagt het belang van het zelf en ontstaat er ruimte in het hart voor iedereen. Of, om het op een andere manier te zeggen, het gevoel van afscheiding verdwijnt, en we ontdekken dat alles in ons is en wij in alles zijn. Daarom staat er in de Gayan, de Boulas:
Wie ruimte maakt in zijn hart voor anderen
zal overal onderdak vinden

Als we iets heel erg graag willen, kan het gebeuren dat ons verlangen de vervulling ervan in de weg zit. Zoals Hazrat Inayat Khan opmerkt, kan onze gretigheid om iets te begrijpen het juist wegduwen, zoals we dat soms kunnen zien als een kind achter een bal aanrent. Misschien daarom was het de gretigheid van de student die ervoor zorgde dat de Mullah z’n schatting moest verdubbelen. Nog eens twintig jaar zou er bij moeten komen voor de student om vaart te minderen

Hoe lang duurt het om wijs te worden? We kunnen net zo goed vragen: hoelang duurt het om jezelf te vergeten?

Vertaling Irene Lennings