Wat waag je?

Er is een gezegde dat van toepassing is op vele aspecten van het leven, “wie niet waagt, die niet wint” Of we nu denken aan het bedrijfsleven of de politiek, aan een carrière of een militaire strategie, de boodschap is hetzelfde: als je niet iets waagt, kun je geen beloning verwachten. Als je op veilig speelt en niets op het spel zet, zal het resultaat zijn dat je in het beste geval mag behouden wat je hebt. Aan de andere kant, als je een grote prijs wil winnen, dan kunnen de omstandigheden eisen dat je alles op het spel zet.

Hetzelfde kan gezegd worden van het spirituele pad, zoals Hazrat Inayat Khan duidelijk maakt in zijn lezingen over inwijding. Wanneer een spirituele leraar een inwijding geeft, zo zegt hij, hangt de vooruitgang ervan de ingewijde af hoeveel van zichzelf hij geeft aan de begeleiding van zijn leraar. De een geeft slechts een vinger, de ander zelfs maar een deel van de vinger. Weer een ander zou zijn hele hand geven. Dat maakt een groot verschil, aldus Hazrat Inayat Khan. 

Oprechte zoekers betreden het spirituele pad uit een behoefte aan verandering. Ze kunnen geen rust te vinden, of als ze onrustig zijn door een onverklaarbaar verlangen, dan geeft de glimp van de werkelijkheid die ze waarnemen via de leraar hen hoop. Maar zelfs dan, zoals Hazrat Inayat uit ervaring wist, kunnen ze aarzelen om wat ze weten op het spel te zetten voor het onbekende. En dat heeft onvermijdelijk gevolgen voor hun vooruitgang. 

Het is heel natuurlijk dat een zoeker onzeker is. Je weet niet waar het pad naartoe zal leiden. Zoals wel wordt gezegd, is het betreden van de weg als het schieten van een pijl in het donker. Bovendien, als de leraar echt een mysticus is, is er weinig te zeggen over de reis. Daarom, meestal zonder het te beseffen, houdt de ingewijde zich in, geeft een vinger, of minder, wanneer de leraar de hele persoon wil.

Als we ons bewust waren van deze beperkte reactie, en van wat het betekent, zouden we ons waarschijnlijk anders gedragen. Denk aan het verhaal uit het Nieuwe Testament waarin Jezus de voeten van de discipelen waste. Simon Petrus weerhield zijn meester ervan zich zo nederig op te stellen, totdat Jezus hem vertelde dat zonder dit, Petrus ‘geen deel zou hebben aan Hem’. Toen vroeg Peter enthousiast aan zijn leraar om niet alleen zijn voeten, maar ook zijn handen en hoofd te wassen.

Daarom is de vraag die we ons kunnen stellen, vooral als we frustratie voelen over het feit dat we geen vooruitgang zien op ons pad: ‘Hoeveel van mezelf heb ik gegeven? Zou ik meer kunnen geven?’ Dit gezegde uit de Vadan, Alankaras, is een goed advies voor elke moeried:
Mijn bedachtzaam zelf,
Verdraag alles en doe niets,
Hoor alles en zeg niets,
Geef alles en neem niets mee, 
Dien allen en wees niets.

Vertaling Kariem Maas