Wiens stem is het?

Het gebed Salat roept talloze Meesters en Profeten aan als belichaming van de Geest van Leiding. In de woorden van de aanroep worden ze voorbeelden genoemd van ‘alle verlichte zielen’ met wie wij op pad zijn naar de Ene. Maar zoals het gebed duidelijk aangeeft is de Geest van Leiding niet beperkt tot deze grote zielen – zij wordt gevonden in alle namen en vormen: in een liefhebbende moeder, een vriendelijk vader, een onschuldig kind, enzovoort. Vandaar dat zij ook in ons te vinden moet zijn, ondanks al onze twijfels en verwarring.

Als het licht en de liefde van de Geest van Leiding inderdaad in ons is, dezelfde goddelijke Geest die Mozes verlichtte en Jezus en Mohammed en die ontelbare zielen voedde met hun wijsheid, hoe kunnen we dan de toestand van ons eigen leven verklaren? Om eerlijk te zijn, de meesten van ons worden constant geplaagd door onzekerheid – van minieme twijfel over alledaagse dingen tot grote onzekerheid over de richting van ons leven en wat we proberen te bereiken. En vaker wel dan niet lijkt de keuze die we maken verkeerd uit te pakken, althans een ander resultaat te hebben dan we verwachtten. Dus waar is dat Goddelijke licht dat we volgens zeggen zouden bevatten?

De uitleg is natuurlijk dat de meesten van ons een mengelmoesje zijn. Zee zeker spreekt de stem van de Geest van Leiding, maar dat doen ook vele andere stemmen – sommige zelfzuchtig, andere triviaal, weer andere kwaadaardig. Voordat ons innerlijk bewustzijn is geopend, is het moeilijk de ene stem van de andere te onderscheiden. Zoals ooit een soefi uitlegde, kan het zijn dat we de stemmen van engelen en duivels horen maar geen betrouwbare middelen hebben om ze te onderscheiden. Zoals in de Gayan staat: “Satan komt in de mooiste gewaden om de hoogste idealen van de mens aan diens blik te onttrekken.”

De remedie is om het ideaal steeds duidelijker te laten uitkomen in ons leven; naarmate de aanwezigheid van het ideaal groeit, verstommen de andere stemmen en alle afleiding verliest z’n belang voor ons. Dan wordt ons onderscheidingsvermogen scherper, en helpt leiding ons meer en meer.

En hoe maken we plaats voor ons ideaal? Er zijn veel strategieën, maar voor de zoeker op het soefi-pad is gebed de meest fundamentele en essentiële. In alle tijden hebben de wijzen gebed gegeven als middel om ons hart en onze geest te zuiveren, en onze ogen te openen voor het licht. We kunnen wel denken dat onze moderne tijd zich ontwikkeld heeft voorbij de noodzaak tot bidden, maar dat is niet mogelijk, want gebed is in feite zelf het mechanisme van ontwikkeling.

Vertaling Kariem Maas